Okavango Delta

Donderdag, 3 januari 2019 
Swamp Stop Okavango Botswana 
Casper had me ergens vertelt dat hij op 2 januari jarig was. Wat vond ik het jammer dat hij zijn verjaardag niet met zijn gezin samen kon vieren. Ik beloof hem dat we zijn verjaardag niet zomaar voorbij laten gaan en er met z’n allen een klein feestje van zullen maken. Het is 2 januari en de dag gaat voorbij, totdat Petra opmerkt dat ze net heeft gezien dat Casper jarig is. Ik ben zijn verjaardag helemaal vergeten…..diegene die nog wakker zijn feliciteren hem en we zingen een verjaardagsliedje. We beloven hem dat we het morgen goedmaken en alsnog zijn verjaardag vieren. Zo gezegd zo gedaan, en vragen we aan de kokkin of ze voor vanmorgen een cake wil bakken. As we ontbeten hebben komt de cake op tafel en vieren we alsnog de verjaardag van Casper. Hij kan het erg waarderen en stapt hij blij achter het stuur. Vandaag een korte rit, het enige wat oponthoud kan opleveren is bij beide grensovergangen. Als de douanebeambten opschieten met de formaliteiten kunnen we zo de grens over zijn. De weg naar de grensposten gaat door het Bwabwata National Park. Omdat we in transit zijn mogen we niet stoppen in het Bwabwata National Park. Het is de naam van een in het park gelegen dorp en betekent “opborrelend water”. Het is in feite een reservaat waar mensen wonen. Als gevolg van het vele verkeer en de bewoning door de oorspronkelijke bevolking, de Caprivi, heeft de wildstand een grote stap terug gedaan. Mens en dier wonen er samen en de bewoners van het park doen er alles aan om de leefomgeving voor alles en iedereen die er leeft zo goed mogelijk in te richten. Het park herbergt nog maar weinig dieren, maar regelmatig worden er wel doortrekkende buffels en olifanten gesignaleerd. Vlak voor onze neus steekt er gehaast een kudde olifanten de weg over, waarvoor Casper de truck bijna tot stilstand moet brengen. Snel verdwijnt de kudde tussen de hoge bomen en worden we nagekeken door een familie bavianen. Aan de grens van Namibië vullen we de migratiepapieren in en rijden enkele honderden meters verder tot aan de Botswaanse grens. Daar vullen we dezelfde papieren in en krijgen we een visum om het land in te mogen. In 1966 werd Bechwanaland zonder bloedvergieten onafhankelijk en kreeg het de naam Botswana, afgeleid van de grootste bevolkingsgroep de Tswana die 80% van de bevolking uitmaken. Botswana behoort tot de rijkste en meest succesvolste landen van Afrika doordat er een grote voorraad mineralen in de bodem zitten. Met 2,2 miljoen inwoners is Botswana het op één na dunst bevolkte land van Afrika. Net voor de lunch komen we aan bij de Swamp Stop waar we twee nachten verblijven. We worden hartelijk ontvangen met een welkomstdrankje en Jacques draagt ons over aan Cedric, de gids die ons deze twee dagen gaat rondvaren door de Okavango delta. De Okavango delta is een vruchtbaar gebied maar is nooit als zodanig door de lokale bevolking gebruikt als weidegrond voor vee. De reden hiervoor is de aanwezigheid van de tseetseevlieg, die naast de slaapziekte ook veeziekte veroorzaakt. In de jaren 40 was er sprake van een plaag die men trachtte te bestrijden met het afschieten van grote hoeveelheden wild. Later werd de vlieg bestreden met chemische bestrijdingsmiddelen. 
Na de lunch vertelt Cedric ons het programma van de komende twee dagen. Om vijf uur gaan we aan boord en varen stroomafwaarts. Tussen de weelderige papyrusplanten zijn de wevertjes druk met hun nestjes. De kingfisher vist in zijn vlucht een visje uit het water. Een jonge krokodil houdt zich schuil in het riet zodat hij niet opgemerkt kan worden door de Afrikaanse visarend, die vanaf de top van een boom uitzicht heeft over de omgeving. Mijn zijn scherpe blik ziet hij een prooi op meters afstand en grijpt hij met zijn enorme klauwen de prooi in zijn vlucht. Van de wortels van de papyrus wordt een smakelijk gerecht gemaakt door de lokale bevolking. Olifanten zijn ook dol op de wortels en trekken regelmatig grote hoeveelheden van de plant uit het water. Prachtig gekleurde ijsvogeltjes vliegen van hot naar her, de aalscholver steekt nieuwsgierig zijn lange nek uit en kuist zijn verenpak met zijn snavel. Verscholen aan de waterkant houdt een krokodil ons goed in de gaten. Kom niet te dichtbij want, kip ik heb je! De ronde oortjes van de nijlpaarden komen net boven het wateroppervlak uit, en na een teug lucht verdwijnen ze weer onder water. Na enkele minuten komen ze tot aan hun ogen boven water en observeren de boot. Ze zijn nieuwsgierig, zijn dat mensen die op ons afkomen? Op de zandbank waakt moeder eend over haar kroost en vliegt een vlucht zwaluwen vlak over het wateroppervlak. Razendsnel verdwijnen de watervaranen als ze het klikken van de fotocamera’s horen. De zon gaat onder, de vogels maken zich klaar voor de nachtrust, de krokodil verdwijnt onder water en de nijlpaarden gaan aan land op een van de eilandjes en eten hun buik vol met het malse gras. De waterlelies sluiten hun bloemen en gaan weer open als het dag wordt. De lucht kleurt geel en oranje en de kleuren deinen mee op de golven van het water. De zon is onder, het wordt langzaam donker, ons avondeten staat al klaar. Voor het personeel is het morgen vroeg dag, het licht gaat uit, het is tien uur. 

Vrijdag, 4 januari 2019 
Swamp stop Okavango Botswana 
De Okavango Delta is de grootste binnenlandse delta ter wereld. Ooit maakte de delta deel uit van het Makgadikgadimeer, dat ongeveer 10.000 jaar geleden droog kwam te staan. Tot in het uiterste noorden van Botswana gedraagt de rivier zich als een normale tropische rivier. Daar verandert de rivier en vertakt zich in tal van stromen. De delta bestaat uit een systeem van rivierarmen, eilandjes, riet- en papyrusvelden, grasvlakten en savanne. Een aantal rivierarmen staan vol met waterlelies. Redenen voor de vertakkingen zijn het egale oppervlak en de zanderige ondergrond. Het water stroomt zeer langzaam door de delta. Het water doet er een halfjaar over om vanuit Angola naar de zuidelijkste punt van de delta te komen. Met als gevolg dat het zuidelijk deel van de delta de enige plaats in Zuidelijk Afrika is met een omgekeerd seizoen; in de droge tijd is de delta het natst, in de regentijd trekken de dieren weg van de delta en gaan naar gebieden buiten de delta waar veel voedsel te vinden is. De delta heeft meer dan 1000 eilanden die variëren in grootte. De meeste eilanden zijn begroeid met bomen en de dierenwereld in de delta is overweldigend. In de moerasgebieden vind je nijlpaarden, krokodillen, slangen, hagedissen, schildpadden, vissen en vele soorten insecten. Bij het water zie je olifanten en verschillende soorten bokken. Op de droge vlakten zie je giraffen, zebra’s en antilopen. De grote jagers, zoals de leeuw zijn er zeldzaam. Voor vogelliefhebbers is het een walhalla, er zijn meer dan 400 soorten vogels te spotten.  
Na het ontbijt staat Cedric ons op te wachten bij de boot. Het is negen uur, de zon staat hoog aan de hemel, het begin van een prachtige dag. Vandaag varen we stroomopwaarts en we zijn goed en wel onderweg of de eerste varaan steekt zijn kop al op. Niet bang voor ons laat hij zich rustig fotograferen en verdwijnt dan tussen het riet. De krokodil verroert zich niet en houdt wijselijk zijn kaken opeen. De bijeneter leidt de insecten af met zijn gele kraag, die denken dat het een bloem is. Dat is slim van de bijeneter, die niet veel moeite hoeft te doen om aan voedsel te komen. Hij is dol op insecten. De aalscholver is een behendige zwemmer omdat hij vliezen tussen zijn tenen heeft. Hij gaat kopje onder en vangt een visje onder water. IJsvogeltjes in alle kleuren van de regenboog kwetteren hun hoogste lied tussen de papyrus en hoge riet. De kleine honingzuigertjes bewegen hun vleugels razendsnel en blijven zweven boven een bloem waar ze met hun lange snavel van de nectar smullen. Een olifant schrikt op als hij de boot hoort aankomen. Hij wappert met zijn oren en maakt ons duidelijk dat hij niet gecharmeerd is van ons gezelschap. Dit is zijn domein, hij wilde net een bad gaan nemen en wij verstoren zijn ochtendritme. Snel varen we verder en zien kort bij een eiland een eenzaam nijlpaard. Hij is verstoten uit de groep en zal voortaan alleen door het leven moeten. Bij het eiland gaan we aan land waar de traditionele mokoro al klaar liggen voor een kanotochtje tussen het riet en papyrusplanten. Oorspronkelijk werd de mokoro gemaakt van de “sausage tree”, tegenwoordig wordt hij gemaakt van fiberglas om de natuur te sparen. Met z’n tweeën nemen we plaats in de mokoro en worden we voortgeduwd door de bootsman. Met een lange stok zet hij de boot af en varen we door de lage struiken en een prachtig water vol met waterlelies. Nijlpaarden zijn dol op waterlelies en vertoeven graag in deze omgeving. In de verte ziet onze bootsman een nijlpaard in het hoge gras en zetten alle bootjes koers naar de vlakte. Een varaan schrikt zich een hoedje als we aanleggen en springt pardoes in onze boot. Het arme dier zit met zijn lange staart verstrikt in het hoge gras en probeert hopeloss weg te komen maar belandt op mijn schoot. Uit een reflex sta ik op en spring een beetje opzij om het dier ruimte te geven. Uiteindelijk verlost Cedric de varaan uit zijn benarde positie die daarna pijlsnel onder water verdwijnt. Het is een hilarisch moment, Cedric heeft dit nog nooit eerder meegemaakt en we schateren het uit van het lachen. Nog tijdens de heerlijke lunch, die klaargemaakt is tijdens onze mokoro tocht, schateren de lokale jongens het uit; een blanke die niet uit de boot springt maar plaats maakt voor een varaan. Na de lunch gaan we weer aan boord en zien we dat het eenzame nijlpaard zich nog niet verplaatst heeft. De koereigers kijken vanuit een boom toe en hopen dat het nijlpaard aan land gaat zodat ze een gratis lift krijgen. De zwarte ooievaars hebben zich verzamelt op een zandbank, en vliegen verschrikt op als de boot langs vaart. Door de snelheid van de boot ontstaat een aangenaam briesje en waait de wind door onze haren. De hamerkop heeft een bruine schutkleur en valt bijna niet op tussen de takken van de bomen. De reuzenreiger slaat zijn vleugels uit en verdwijnt in de verte. Na een bad schudden de nijlganzen zich uit op een zandbank en vleien zich neer in het zand. Zes nijlpaarden op een rij slaan ons gade en verliezen ons niet uit het oog. Dit is hun terrein, even kijken mag, maar dan snel weer verder. Door de wind staat de kuif van de slangenarend fier rechtop. Triomfantelijk kijkt hij uit over het water en hoopt hij op een smakelijk slangetje. De Afrikaanse visarend heeft een prooi in het oog en spreidt zijn vleugels. Zachtjes wiegen de papyrusplanten in de koele bries en een prachtig gekleurde ijsvogel deint vrolijk mee op de plant. De ooievaars hebben een poot ingetrokken en hebben nog geen plannen om verder te vliegen. Wuivend komen de toppen van de palmbomen boven het riet en de papyrusplanten uit. De bruine reiger verraadt de witte kleur van zijn binnenpak als hij zijn vleugels spreidt. Bij Elephant island gaan we aan land om onze benen te strekken. Heel in de verte zien we makaken op de grond zitten, die allang hebben gezien dat er mensen aan land zijn. De koeien grazen rustig verder als we voorbij lopen. Na een korte wandeling gaan we aan boord en varen we richting de lodge. Het was een mooie dag vandaag, zoveel mooie vogels gezien, ik ken ze niet allemaal bij naam, maar foto’s zeggen soms meer dan woorden. De delta is een prachtig natuurgebied en herbergt vele soorten diersoorten wat we vandaag ervaren hebben. Nadat we ons snel hebben opgefrist worden we geamuseerd door een optreden van een lokaal zang- en danskoor. Traditionele liedjes en dansen worden opgevoerd en natuurlijk mogen de gasten na afloop meedoen. Buiten staat de braai klaar en dineren we bij kaarslicht. Een mooie dag, een mooie avond. 
Rees en Ruud